De laatste loodjes in Ndala

Lieve familie en vrienden,
Habari za Uholanzi? Habari za wenzangu? Mimi freshy, mzima tu. Hamna Noma (om maar even wat straattaal te gebruiken)
Okay… Hoe gaat het daar in het “natte” Nederland?
Ik moet zeggen dat het hier nog steeds goed vertoeven is. En zoals jullie kunnen lezen begin ik de straattaal hier ook al aardig onder de knie te krijgen;) Dat betekent dat ik al wel heel lang hier zit :P
Maar even kort over het weer, jullie zullen het niet geloven maar op dit moment is het aan het onweren en regent het echt enorm hard. De mensen zullen hier ook wel erg blij mee zijn, want nu kunnen ze midden in het droge seizoen hun tank bij gaan vullen! Een echt geschenk uit de hemel!

Toch wel bijzonder, zit hier nu ondertussen al ruim 11 weken in Tanzania en dit is de 3e keer dat het geregend heeft. Vorige week heeft het ook een keertje kort geregend. 11 weken al, de tijd gaat echt zo snel hier. Over een paar dagen is het zover. Dan is het gedaan met het werk hier en gaan ik, Micheal, Jens en Marije nog 3,5 week rondreizen in dit prachtige land (dat mag ik ondertussen toch wel zeggen:P) Niet alleen de natuur, maar ook de mensen en de cultuur is hier erg prettig. Het wordt een tripje Mwanza - Serengeti National Park – Ngorogoro Crater – Lake Manyare – Arusha - Kilimanjaro – Arusha (met verjaardagsfeestje?!) – Zanzibar – Dar Es Salaam – Amsterdam. Maar hier later meer over.

Ondertussen gaat het werk in het ziekenhuis dus gewoon door. 2 weken geleden ben ik werkzaam geweest op de “male ward”. Dit is toch wel anders dan de “kinderen” en “zwangeren”. Op deze afdeling liggen vooral de ongelukken (zoals stoere mannen betaamd die motorrijden) en ook veel gevallen van HIV in een vergevorderd stadium. Je ziet hier echt hele interessante pathologie voorbijkomen, zeker als je het vergelijkt met de weken diarree en braken op de kinderafdeling. Voor de patiënten niet zo goed natuurlijk, maar voor onze ervaring als arts goed om te zien. Gezien de HIV prevalentie van 7 % in dit land en de bijbehorende gestaltes leer ik ook veel beter inschatten wanneer we aan HIV moeten denken. En door HIV komen er ook veel oppurtunische infecties voor. Dit zijn eigenlijk infecties met bacteriën die normaal gesproken niet in een normaal gezond persoon voorkomen, maar bij HIV juist wel (door het verzwakte immuunsysteem). Zo had ik tijdens de ochtendronde een patiënt gezien, die volgens de verpleging die ochtend niet gezien hoefde te worden. Ik zag de patiënt in bed liggen en vond het toch verstandig om even bij hem te gaan kijken. Na de anamnese en het lichamelijk onderzoek was ik ervan overtuigd dat het niet goed ging en heb ik snel intraveneus antibiotica gestart en een foto van de borstkas aangevraagd. Uiteindelijk bleek deze patiënt HIV te hebben met daarbij miliaire TB (ergste vorm van Tuberculose, die uitgezaaid is in de bloedbaan).
Dit is zomaar één patient vanaf de mannenafdeling, zo waren er nog vele andere bijzonder casussen (lymfoom in de hals, buiktyphus, ernstig ongeluk met comateuze patiënt die nu opknapt, hersenvliesontseking etc. etc.)

Jens was vorige week werkzaam op de “female ward”. Hier komen vooral vrouwen binnen met problemen rond de zwangerschap, maar ook casussen van hartfalen en chronische ziektes (met ook HIV). Afgelopen week ben ik op de “female ward” begonnen en hebben dus nog van afdeling geswitched. Maar we helpen elkaar vaak met de visites en laten ook alle bijzondere patiënten aan elkaar zien.

Dat was het stukje wat ik vorig week geschreven had, maar nog eigenlijk niet had geupload. Nu ben ik ondertussen ook al ruim 1 week werkzaam op de “female ward” en gaat alles zo zijn gangetje. Vandaag weer een bijzonder geval gezien. Een vrouw die binnen was gebracht met de verdenking infectie van de eierstokken (PID), maar bij lichamelijk onderzoek was ze erg ziek. Ik dacht dat het een geruptureerde eileider was, waar een zwangerschap in zat. Samen met Rob beoordeeld, naald erin gezet en er kwam bloed uit de buik. Direct doorgegaan naar operatie, geopereerd en ik hoop dat ze nu stabiel is. Ze was binnengekomen op de afdeling, zonder te vragen dat er nog een arts naar moest kijken. Ik liep toevallig langs om te kijken of er nog nieuwe patiënten waren opgenomen, trof deze mevrouw aan en een paar momenten laten stonden we haar te opereren. Het had denk niet veel langer moeten duren of ze was doodgebloed. Nu hopen dat ze het na deze acute operatie overleeft.

Zoals ik al zei, geen gebrek aan bijzondere ervaringen tijdens dit co-schap. Vandaag had ik een evaluatie en kwam tot de conclusie dat dit toch wel een co-schap is in de tropen, wat elke arts gedaan moet hebben. Het is echt een unieke ervaring, met veel zieke patiënten en ziektebeelden die je niet meer zal gaan zien in je verdere leven (of 1-malig en dan niet herken). Natuurlijk zitten er wel limitaties aan het werk hier in de tropen, je kan niet alles onderzoeken en vaak weet je niet de precieze ziekte. Maar daartegenover staan ook juist de hele duidelijke, uitgesproken ziektes omdat ze hier geen huisarts hebben en er een enorm delay zit tussen het krijgen van een ziekte en het eerste ziekenhuisbezoek. Daarnaast hebben Jens en ik ook nog een protocol geschreven voor het ziekenhuis en een presentatie gegeven over “Mola zwangerschap”, een vorm van zwangerschap waarbij iemand zwanger is van weefsel en geen kind.

Naast het werk in het ziekenhuis met alle ervaringen, ook buiten het ziekenhuis de laatste weken weer veel gedaan. Zo was er hier ook het suikerfeest. Dat werd in Ndala uitbundig gevierd met een disco bij de plaatselijke bar. Speciaal was de bar buiten omgetoverd tot een enorme dansvloer (van zand) met een aardige DJ. Erg leuk om te zien hoe de “sherehe” (viering) er hier aan toegaat. Ik heb me alleen niet al te lang op de dansvloer gewaagd, omdat iedereen met de mzungu wilde dansen :P

Verder zijn Jens en ik een keer uitgenodigd bij Mery en Emmy om te komen eten. Mery is een lerares in Ndala en Emmy is haar zusje. Ze wonen nu samen in Ndala en familie van hun woont in Arusha (stad bij de Kilimanjaro). Een tante van hun is getrouwd met een Nederlander en zelf kunnen ze ook een paar woordjes Nederlands. Erg grappig en voor de verandering hadden we hun vervolgens bij ons uitgenodigd om te komen eten. Dit is iets wat ze eigenlijk nog nooit hebben meegemaakt, omdat normaal gesproken de man bij de vrouw langskomt om te eten. Het is gewoon uit den boze hier dat de man kookt. De vrouw heeft hier nog steeds een erg achtergestelde positie. Ze vonden het erg leuk om bij ons te eten. We hadden wel gezegd dat Rosé (onze huishoudster) ons had geholpen, maar eigenlijk had ze alles gekookt :P Het grappige was wel dat er ook nog opeens een kindje was meegenomen en een gast kwam ook mee, die niks heeft gezegd alleen maar in een hoekje heeft gezeten. We hadden nog geprobeerd uit te leggen dat het niet echt netjes is om andere mensen mee te nemen die niet zijn uitgenodigd, maar dat kwam niet helemaal door. Het was in ieder geval een gezellige avond.

Zoals ik eerder al had verteld gaan we doordeweeks wel eens een balletje trappen met de leerlingen van de lerarenschool. Van de week zijn we daar dan eindelijk eens een keertje gaan kijken. We waren al een aantal keer uitgenodigd om daar te gaan eten, maar we hadden begrepen dat je er niet veel meer kreeg dan bruine bonen met een beetje deeg (uji). Dan hebben we toch liever onze eigen kokkin. Het leuke was dat iedereen ons wilde rondleiden op het terrein en ik hoorde ook vaak mr. Dennis voorbij komen. Maar wel leuk om te zien hoe zo’n school in elkaar zit. De meeste middelbare scholen en vervolgopleidingen zitten de mensen intern. Ze studeren, eten, sporten en slapen op hetzelfde terrein. Eigenlijk is het een soort klein dorpje, een eigen gemeenschap. Erg leuk om te zien, maar het betekend ook dat je zonder toestemming niet van het terrein af mag. Het is dus best streng georganiseerd allemaal, wat mij niet zo fijn lijkt. Het voordeel is wel dat je je goed op je studie kan/moet focussen!

Daarnaast ben ik dit weekend voor de laatste keer naar Tabora geweest. Voor de laatse keer nog even langs mijn “wenzangu” John. Hij had dit keer een fiets geregeld, om zo snel rond Tabora te kunnen fietsen. Zoals gewoonlijk had John weer een heel programma samengesteld en ben ik naar de hogeschool geweest door voor een bezoekje, een bezoekje bij de plaats waar hij nu slaapt, zelf om een rondleiding gevraagd in Kitete Hospital (ziekenhuis waar ik wel eens naar doorverwijs vanuit Ndala) en ben ik samen met hem naar een bijles scheikunde geweest. Ik moet wel zeggen dat ik tijdens de les merkte dat het nog wel ergens diep in mijn geheugen zit, maar ook wel ver is weggezakt. Het is nu ook al meer dan 6 jaar geleden dat ik mijn middelbare school heb afgerond, dus zo gek is het ook weer niet!

Nou dit was het dan wel weer voor deze keer. Ik probeer nog wat foto’s erbij te uploaden, die zeggen meestal nog wel meer dan al die verhalen ;). Het is nu inmiddels woensdag en over 5 dagen komt mijn broer al aan in Mwanza waar we hem op gaan halen en een dag later de safari gaat beginnen. Nu nog 2 dagen te gaan in het ziekenhuis, waarvan de laatste dag denk ik een dag wordt van veel foto’s maken van de mensen waar we mee gewerkt hebben en een dag van afscheid. Het voelt best wel raar aan, zoals ik al zei, om hier weg te gaan. Het is een hele mooie tijd geweest, met veel ervaringen en ook veel leerzame momenten. Wie weet kom ik ooit nog wel eens terug in Ndala. Ben eigenlijk wel benieuwd hoe het ziekenhuis zich de aankomende jaren verder zal ontwikkelen. Het is zeker een fijne tijd geweest hier, met geweldige mensen die hier in het ziekenhuis werken (okay af en toe waren er wel frustaties, maar dat schuiven we maar even onder het cultuurverschil;)!).

Als trouwe volgers van mijn blog gaat dit waarschijnlijk ook betekenen dat het even gaat duren voordat er weer een nieuwe komt. Misschien dat ik in Arusha weer tijd heb om wat ervaringen te delen van mijn safari, voordat ik de Kilimanjaro ga beklimmen. Ik probeer jullie bij te houden, kijken of het gaat lukken.

Groetjes vanuit Ndala (voor de laatse keer).

Baadaye,
Danny